აშშ-ის სამაუწყებლო ტელეარხის „სი-ენ-ენ“-ის (CNN) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია ბრიტანელი ანალიტიკოსის, ლონდონის უნივერსიტეტის პოლიტოლოგიის პროფესორის მარკ გალეოთის სტატია სათაურით „რატომ სურს ვლადიმერ პუტინს „მუდმივი ომი“, რომელშიც გაანალიზებულია რუსეთის პრეზიდენტის ხედვა უკრაინასთან მიმდინარე ომის მნიშვნელობაზე და მის პერსპექტივაზე.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
როცა დასავლეთის ქვეყნების მოსახლეობა ამბობს, რომ უკრაინის კონფლიქტი „მუდმივ ომად“ გადაიქცაო, მათ, როგორც წესი, მხედველობაში რაღაც ცუდი აქვთ. თუმცა რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინისათვის, როგორც ჩანს, მიზანი სწორედ ეს არის. გასულ კვირას მან 30 სექტემბერი ოფიციალურ დღესასწაულად გამოაცხადა – რუსეთის ფედერაციისათვის ახალი რეგიონების მიერთების დღედ.
მართალია, დონეცკის, ლუგანსკის, ზაპოროჟიეს და ხერსონის ოლქების ტერიტორიის მნიშვნელოვან ნაწილს კრემლი ვერ აკონტროლებს, მაგრამ ვლადიმერ პუტინმა ისარგებლა შესაძლებლობით და კვლავ გაიმეორა, რომ უკრაინასთან ომი – „ეს არის ბრძოლა სამშობლოსათვის, ჩვენი სუვერენიტეტისათვის, სულიერი ფასეულობების, ერთობისა და გამარჯვებისათვის“. მისი აზრით, ეს იმდენად უკრაინასთან ბრძოლა კი არ არის, რამდენადაც გლობალური ომი დასავლეთთან, რომელშიც უკრაინა მხოლოდ ბრძოლის ერთ-ერთ ველს წარმოადგენს, თუნდაც განსაკუთრებით სისხლიანს. მან ილაპარაკა „დიდი სამამულო ომის“ აჩრდილზე (ასე უწოდებენ რუსები მეორე მსოფლიო ომს) და მოსახლეობა გააფრთხილა, რომ ცივილიზაცია ისევ გარდამტეხ ეტაპზე იმყოფება და რომ დასავლურ გლობალისტურ ძალებს რუსეთის დანგრევა და განადგურება, დამონება სურთ.
ერთი მხრივ, ეს შეიძლებოდა რაღაც აპოკალიფსურად მიგვეღო, რომ მან ჩააფლავა ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაცია“ უკრაინაში, რომლის მიზანს, თუ გავიხსენებთ, კიევის სწრაფი დაპყრობა და იქ პრორუსული მარიონეტული რეჟიმის ჩამოყალიბება წარმოადგენდა, სინამდვილეში კი „ოპერაცია“ სრულმასშტაბიან ომში გადაიზარდა და რუსეთის არმიის ძლიერების საფლავად გადაიქცა.
უფრო მეტიც: როცა ვლადიმერ პუტინი უკრაინის ოპერაციაზე ლაპარაკობს როგორც „ჩვენი სამშობლოს ბედისთვის ერთ-ერთ გადამწყვეტ ბრძოლაზე“, ამას ის, როგორც ჩანს, გულწრფელად ამბობს, მაგრამ იგი მოსახლეობას ვერ სთავაზობს მომავლის მკაფიო ხედვას, ვერ აძლევს იმედს და უბრალოდ, აცხადებს, რომ რუსეთი დასავლეთთან მტრულ ეგზისტენციალურ ომშია ჩაბმული, რომელსაც დასასრული არ უჩანს.
ეს საკმაოდ უღიმღამო პერსპექტივაა, მაგრამ, ვლადიმერ პუტინის თვალსაზრისით, მას აქვს თავისი აშკარა უპირატესობაც. რა თქმა უნდა, ომი რუსეთისათვის კატასტროფას წარმოადგენს – აშშ-ის სამთავრობო წყაროების ვარაუდით, რუსეთმა, შესაძლოა, უკვე დაკარგა 120 ათასი სამხედრო მოსამსახურე მოკლულის სახით და 170-180 ათასი – დაჭრილის სახით. გარდა ამისა, ეკონომიკური „ჭრილობების შეხორცებას“ წლები დაჭირდება. ომის უმძიმესი შედეგები მომდევნო თაობებზე იმოქმედებს.
უპირატესობა კი იმაშია, რომ „მუდმივი ომი“ შესაძლებლობას იძლევა ხელისუფლებამ – „გვიანი პუტინიზმის“ ეპოქაში – რეპრესიები გააძლიეროს, ომის გამართლების მიზნით და მოსახლეობაზე ვლადიმერ პუტინის კონტროლის შესანარჩუნებლად. დღეს კრემლისათვის ე.წ. „სხვაგვარად აზროვნების“ ყველაზე უმნიშვნელო გამოვლინებაც კი სახელმწიფოს ღალატად აღიქმება. აუცილებელი ხდება „ტვინების გამორეცხვა“. მოსახლეობა უსიტყვოდ და კრიტიკის გარეშე უნდა დაეთანხმოს რესურსების გადანაწილებას სამხედრო სფეროს სასარგებლოდ. უკვე ცნობილია, რომ მომავალი წლის ბიუჯეტში სამხედრო ხარჯები, წლევანდელთან შედარებით, 70%-ით იზრდება. ეს სამჯერ აღემატება ჯანდაცვის, განათლებისა და გარემოს დაცვის ხარჯებს, ერთად აღებულს.
ბრძოლის ველზე ვლადიმერ პუტინს შეუძლია თქვას, რომ იგი იმარჯვებს და არ მარცხდება. უკრაინის არმიამ კონტრშეტევის დროს უკვე გაარღვია რუსეთის თავდაცვის პირველი ხაზი სამხრეთის (ზაპოროჟიეს) ფრონტზე, ხოლო ჩრდილოეთში, დონბასის ფრონტზე, ბზარები შეიტანა. კიევს იმედი აქვს, რომ თუ ყირიმ-დონბასის სახმელეთო დერეფანს ორად ვერ გაჭრის და აზოვის ზღვაზე ვერ გავა (რაც თავდაპირველად იყო დაგეგმილი), წინ საკმაოდ შორს მაინც წაიწევს, რომ იმავე დერეფანში არსებულ რკინიგზებს და ავტომაგისტრალებს მისწვდეს და არტილერიით დაბომბოს.
რამდენადაც უკვე შემოდგომის წვიმები ახლოვდება, გაურკვეველია, თუ რამდენად იქნება შესაძლებელი უკრაინის არმიისათვის ამ გეგმის განხორციელება. თუ კიევი შეყოვნდება, მოსკოვს „სულის მოთქმის“ შესაძლებლობა ექნება, რომ თავდაცვა განამტკიცოს, ჯარები გადაისროლოს და მომგებიანად განალაგოს. გარდა ამისა, კრემლს იმედი აქვს, რომ დასავლეთის სურვილი უკრაინისადმი დახმარების გაწევაზე შესუსტდება.
ჩვენ არ ვიცით, გულწრფელად სჯერა თუ არა ვლადიმერ პუტინს, რომ რუსეთი რაღაც „გამარჯვებას“ მაინც იპოვის უკრაინულ ფიასკოში ან უბრალოდ, გრძნობს, რომ მას მეტი ალტერნატივა აღარ აქვს და ჰგონია, რომ თავის მტრებზე მეტ ხანს იცოცხლებს. იგი ფიქრობს, რომ ხშირი ლაპარაკი „მუდმივ ომზე“ მისი მტრების დემორალიზებას იწვევს.
ვლადიმერ პუტინისათვის „მომგებიანია“ ერთი მომენტიც: უკრაინამ რომც შეძლოს და ტავისი ტერიტორიიდან უკანასკნელი რუსი ჯარისკაცი გააძევოს და სახელმწიფო საზღვარი არადგინოს, ეს რუსეთის ჯარებისათვის მხოლოდ ფრონტის ხაზის გადაადგილება იქნება სხვის ტერიტორიაზე. მოსკოვს ექნება შესაძლებლობა აღადგინოს თავისი ძალები, გაუშვას დრონები და რაკეტები და ყველაფერი გააკეთოს უკრაინის აღდგენის ხელის შესაშლელად.
აქვე ისიც უნდა ითქვას, რომ ვლადიმერ პუტინმა დასძლია „ვაგნერის“ აჯანყება, რითაც აღკვეთა მის გარემოცვაში გაჩენილი ეჭვები – ხომ არ დაკარგა პრეზიდენტმა სისტემის მართვის უნარი, ხოლო ევგენი პრიგოჟინის ტრაგიკული დასასრულით პუტინმა ყველა გააფრთხილა: ასეთი ბედი ეწევა ყველას, ვინც კი მასზე ხელს აღმართავს.
სანქციები რეალურ ნეგატიურ გავლენას ახდენენ რუსეთის სამხედრო წარმოებაზე, მაგრამ მათ ომის ესკალაციის შეჩერება არ შეუძლიათ. უნდა ვაღიაროთ ისიც, რომ არც რუსეთის ეკონომიკას არ ემუქრება კოლაფსი. დიდი დანაკარგების მიუხედავად, რუსები მაინც ჩაეწერებიან მოხალისეებად და ბრძოლებში მონაწილეობას მაინც მიიღებენ – იმის მიუხედავად, რომ გენშტაბი აცხადებს, დამატებითი მობილიზაცია არ იგეგმებაო.
მოკლედ, არცერთი ომი მარადიულად არ გრძელდება, მაგრამ დღეისათვის მშვიდობა ჯერ ძალიან შორსაა – „ჰორიზონტს მიღმაა და მიუწვდომელია“.