თურქული დრონები – ცნობილი “ბაირაქტრები” უკრაინის არმიაში პოპულარულები აღარ არიან, მათ, როგორც იტყვიან, „თავიანთი დრო მოჭამეს“ და ფაქტობრივად უმაქნის იარაღად გადაიქცნენ, – აღნიშნულია ამერიკული გამოცემის „ნიუსვიქის“ (Newsweek) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „რატომ მოძველდნენ და სად გაქრნენ თურქული „ბაირაქტრები“, რომლებიც ადრე უკრაინაში რუსებს აშინებდნენ“ (ავტორი – ელი კუკი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
იყო დრო, განსაკუთრებით რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყებიდან პირველ თვეებში, როცა თურქული უპილოტო მფრინავი აპარატების Bayraktar TB2-ების დიდება ჰქუხდა. მათზე წერდნენ უცხოური გაზეთები, ქვეყნდებოდა ვიდეოკადრები, თუ როგორ იღებს მიზანში დრონი რუსულ ტანკს, უშვებს რაკეტას და აფეთქებს… მაგრამ ახლა მათი პოპულარობა მკვეთრად დაეცა. და ეს ხდება იმის ფონზე, რომ სხვა დრონებით სარგებლობის ტემპები უკრაინის ფრონტების მთელ პერიმეტრზე მატულობს, ორივე მხარის მიერ.
შეიძლება ითქვას, რომ Bayraktar TB2-ები უეცრად გაქრნენ ბრძოლის ველიდან. შესაბამისად, ამ ფაქტმა გაკვირვება გამოიწვია და კითხვები გააჩინა.
„ბაირაქტრებმა“ თავდაპირველად რუსეთის არმიას მართლაც მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენეს, მაგრამ რუსები გამოფხიზლდნენ და მათ სხვა იარაღი დაუპირისპირეს. 2022 წლი ზაფხულამდე რუსეთს მცირე ზომის დრონების წინააღმდეგ მიმართული ჰაერსაწინააღმდეგო საშუალებები არ გააჩნდა, ამიტომ „ბაირაქტრები“ დაუსჯელად დაფრინავდნენ ფრონტის ხაზზე.
უპილოტო საფრენი აპარატების სპეციალისტის, ბრიტანელი სტივ რაიტის განმარტებით, რუსეთის შეიარაღებულმა ძალებმა გააცნობიერეს თავიანთი სუსტი მხარეები და შესაბამისი ზომები მიიღეს Bayraktar TB2-ების „პარპაშის“ აღსაკვეთად.
უკრაინული წყაროების ადასტურებენ, რომ მიმდინარე წლის დასაწყისიდან თურქულ დრონებს სულ უფრო ნაკლებად იყენებდნენ საბრძოლო მოქმედებების დროს, ბოლო თვეებში კი მათი სარგებლობა თითქმის სრულიად შეწყდა.
„Bayraktar TB2-ებმა თავიანთი მოვალეობა კარგად შეასრულეს“, – ამბობს ანდრეი პოდლისი, უკრაინის არმიის ერთ-ერთი სადაზვერვო ბატალიონის მეთაური, – მაგრამ ზაფხულის კონტრშეტევის დროს, როცა რუსეთმა ფართოდ ისარგებლა ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვის ახალი და გაუმჯობესებული საშუალებებით, თურქული დრონების „დაღუპვის“ ფაქტებმა იმრავლა. ანუ სულ უფრო მოიკლო მათმა ეფექტურობამ.
„მე არ მინდა ვიხმარო სიტყვა „უსარგებლო“, მაგრამ დღეს რთულია ისეთი სიტუაციის მონახვა, რომ მათი გამოყენება შეიძლებოდეს“, – აცხადებს უკრაინელი პოლკოვნიკი ვლადიმერ ვალიუხი. მისი აზრით, Bayraktar TB2-ები მოძველდნენ როგორც მორალურად, ისე ტექნიკურად. თურქული დრონები იოლად ექცევიან რუსული რადიოელექტრონული რადარების მოქმედების სფეროში და „იღუპებიან“.
„ნიუსვიქმა“ განმარტებისა და კომენტარისათვის თურქული კომპანიის Baykar-ის გენერალურ დირექტორს ჰალუქ ბაირაქტარს მიმართა, თუმცა პასუხი ჯერ არ მიუღია.
სხვათა შორის, კევი ახლა თვითონაც ბევრ დრონს აწარმოებს, მათი რაოდენობა ათასებს აღწევს, რომლებსაც სხვადასხვა მიზნებისათვის იყენებს.
უკრაინის ციფრული ტრანსფორმაციის მინისტრს მიხეილ ფედოროვს „უკრაინული დრონების არმიის მთავარსარდალს“ უწოდებენ. მისი თქმით, უკრაინა მალე გახდება მსოფლიოს ლიდერი დრონების წარმოების სფეროში.
„არა მგონია, რომ ვინმეს ეჭვი დაებადოს იმაში, რომ უკრაინა დრონების რაოდენობის საკითხში აშკარად რუსეთის წინ დგას და მეტოქეობას იგებს“, – ამბობს მინისტრი.
მაგრამ მარინა მირონი – ლონდონის სამეფო კოლეჯის სამხედრო კვლევების განყოფილების თანამშრომელი, აცხადებს, რომ უკრაინასა და რუსეთს შორის დრონების რაოდენობაში განსხვავება მცირდება: „რუსეთი დრონების წარმოებაში მართლაც ჩამორჩებოდა უკრაინას, მაგრამ ბოლო თვეების განმავლობაში მოსკოვი აქტიურად ავითარებს ამ დარგს და უახლოეს ხანში პარიტეტს აღადგენს. გარდა ამისა, რუსეთი დრონებს ირანისგანაც ყიდულობს“, – აღნიშნავს მარინა მირონი.