„ჯო ბაიდენის ადმინისტრაცია უგუნურად ცდილობს უკრაინის კონფლიქტის გაგრძელებასა და ესკალაციას. თუ თეთრ სახლში დონალდ ტრამპი დაბრუნდება ყველაფერი შეიცვლება – იგი უზრუნველყოფს სამშვიდობო მოლაპარაკების ჩატარებას და გამოასწორებს იმ ისტორიულ შეცდომას, რომელიც მისმა წინამობედმა დაუშვა“, – წერს ამერიკული ჟურნალი „ნიუსვიქი“ (Newsweek) სტატიაში სათაურით „ტრამპის პრეზიდენტობა როგორც საუკეთესო შანსი უკრაინაში მშვიდობის დასამყარებლად“ (ავტორი – ტრუპ ჰემენუეი, საპრეზიდენტო დანიშვნების და საკადრო პოლიტიკის საკითხებში რესპუბლიკური ასოციაციის ხელმძღვანელი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
გასულ თვეში უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ საჯაროდ მოსთხოვა აშშ-ის პრეზიდენტობის კანდიდატს დონალდ ტრამპს, რომ მას ყველას გასაგონად გაეჟღერებინა თავისი გეგმა ევროპაში მშვიდობის დასამყარებლად. „თუ ტრამპმა იცის, როგორ დაასრულოს ეს კონფლიქტი, მაშინ დღესვე ყველას გასაგონად თქვას“, – განაცხადა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ Bloomberg-ისათვის მიცემულ ინტერვიუში. საპასუხოდ დონალდ ტრამპმა დაურეკა უკრაინის ლიდერს და დათანხმდა პირად შეხვედრაზე არჩევნების შემდეგ, მშვიდობისაკენ გადადგმული კონკრეტული ნაბიჯების განსახილველად.
დონალდ ტრამპის მეორე ადმინისტრაციის დროს მშვიდობის პრსპექტივა უფრო მკაფიოდ იქნება გამოხატული. საერთაშორისო საზოგადოება უკვე აღიარებს იმას, რომ ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციის დროს გატარებულმა ომის ესკალაციის უგუნურმა პოლიტიკამ სისხლისღვრა უფრო გააფართოვა.
მაგრამ, როგორც ამბობენ ხოლმე, რაც იყო, ის უკვე მოხდა და წარსულს ჩაბარდა. ცუდად თუ კარგად, მაგრამ ჯო ბაიდენის წასვლით აშშ-ის პოლიტიკიდან და რუსეთ-უკრაინის ომის არენიდან საბოლოოდ გაჩნდება კონფლიქტის შეწყვეტის, სისხლისღვრის შეჩერების შესაძლებლობა და ამერიკის გარეშე მოწინააღმდეგეები გაერთიანებას ვერ შეძლებენ.
ექს-პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა ნათლად მიანიშნა, რომ ომის შეწყვეტას მოლაპარაკების მეშვეობით შეეცდება, რასაც ჯო ბაიდენის ადმინისტრაცია დღემდე აქტიურად ეწინააღმდეგება. დემოკრატებს საქმე ბირთვული ომის დაწყებამდე მიჰყავთ. უკრაინის გამარჯვება რუსეთზე თავიდანვე მიუღწეველი იყო, მაგრამ ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციის პოლიტიკა იმაში გამოიხატებოდა, რომ ჩაენერგა რწმენა როგორც ამერიკელი ამომრჩევლების, ასევე უკრაინელებისათვის, თითქოსდა კრემლის კრახი სულ მალე მოხდებოდა. თეთრი სახლის ასეთმა რიტორიკამ ურთიერთიბა აშშ-სა და რუსეთს იმდენად გაამწვავა, რომ ივნისში რუსული ატომური წყალქვეშა ნავები უკვე კუბაზე, ანუ აშშ-ის ტერიტორიასთან (ფლორიდასთან) ახლოს გამოჩნდნენ.
აცნობიერებდა რა „მუდმივი ომებისაგან“ დაგროვილ აშშ-ის დაღლილობას, დონალდ ტრამპმა განაცხადა, რომ უკრაინას სამომავლოდ დახმარება სესხის სახით უნდა მიეცეს, ანუ კიევმა ვალი ვაშინგტონს აუცილებლად უკან უნდა დაუბრუნოს. აშშ-ის ხაზინის მილიარდობით თანხა, ქვეყნის ინტერესების გაუთვალისწინებლად, მარცხნივ და მარჯვნივ არ უნდა იფანტებოდეს და ყოველი დახარჯული დოლარი გაკონტროლებული უნდა იყოს.
მოდით, პირდაპირ ვთქვათ: რით ან რაში გამოიხატება აშშ-ის ინტერესები უკრაინის ომში? იმაში, რომ რუსეთს „სისხლის გამოშვებას“ ვუწყობთ? მაგრამ განა უკრაინაც უარესად არ იცლება სისხლისგან? რა არის ჩვენი მიზანი – ევროპა მთლიანად ჩამოვაშოროთ რუსეთს და მოსკოვი ჩინელი კომუნისტების მკლავებში ჩავაგდოთ – ეკონომიკური და სამხედრო თვალსაზრისით? პეკინისა და მოსკოვის გაერთიანება გვინდა ჩვენ – ამერიკის შეერთებულ შტატებს?
გასული მეოთხედი საუკუნის განმავლობაში ბევრი ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკაში შეიცვალა პრორუსული რეჟიმები პროდასავლური ხელისუფლებით, მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონებში არსებული რუსეთის მოკავშირეები ან უკვე დამხობილები არიან, ან გატარებული ანტიდემოკრატიული პოლიტიკის გამო სამოქალაქო ომების წინაშე დადგნენ. ამასობაში რუსებს ჩამოუყალიბდათ რწმენა (მართალი თუ მცდარი – ამას ამ შემთხვევაში მნიშვნელობა არ აქვს), რომ მეზობელი ქვეყნების ხელისუფლების ცვლილებებში დამნაშავე დასავლეთია და რომ, ადრე თუ გვიან, მათაც იგივე ბედი ეწევათ.ასე რომ, ნუ გაგვიკვირდება, რომ მოსკოვი თავს კუთხეში მიმწყვდეულივით გრძნობს, განსაკუთრებით ნატოს პერმანენტული გაფართოების შედეგად. რა თქმა უნდა, რუსეთის აგრესია მეზობლების მიმართ უსამართლოა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს რუსების რაღაც „გრანდიოზული გეგმის“ დადასტურებას, რომ მათ ევროპის დაპყრობა ან სსრ კავშირის აღდგენა სურთ. ჩვენ ზოგჯერ ჩვენს წარმოდგენებში ვაჭარბებთ.
ამიტომაც დონალდ ტრამპი დარწმუნებულია, რომ უკრაინის კონფლიქტი ტყუილუბრალოდ მიმდინარე დაპირისპირებას წარმოადგენს, რომლის თავიდან აცილება შეიძლებოდა გარკვეული შეთანხმებებისა და ძალის დემონსტრირების ერთმანეთთან შეთავსებით. ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციამ კი უპირატესობა საპირისპირო მიდგომას მიანიჭა – ჩაერია უკრაინის საშიანო საქმეებში, წააქეზა ქვეყნის ხელისუფლება კრემლის წინააღმდეგ და ამით რუსეთის ლიდერი ამერიკის წინააღმდეგ განაწყო. შესაბამისად, ჩვენ მივიღეთ ულმობელი კონფლიქტი, რომლის შედეგად იღუპებიან არამარტო „ჩვენი მტრის“ – რუსეთის ჯარისკაცები, არამედ ჩვენი მეგობარი უკრაინელებიც, თიტქმის მთლიანად ინგრევა უკრაინის ეკონომიკა, კატასტროფული ხდება დემოგრაფიული სიტუაცია, მილიონობით უკრაინელი უცხოეთშია გაქცეული და ქვეყნის არსებობას საფრთხის წინაშე დგება.
განა ჯო ბაიდენის პოლიტიკა გამართლებული და შეზომილია იმ უდიდეს ხარჯებთან, რაც კონფლიქტის გაჭიანურებას მოაქვს?
ისტორია გვახსენებს პირველი მსოფლიო ომის დროინდელი ფრანგი მარშალის ფერდინანდ ფოშის მოქმედებას, რომელიც, მიუხედავად იმისა, რომ უკვე ხვდებოდა – ომი წაგებული იყო, მაინც უაზროდ აკლავდა ათასობით ფრანგ ჯარისკაცს გერმანელებს („ბერლინზე ზეწოლის მოხდენის მიზნით“) და ამით უამრავ ადამიანს ამწარებდა – ოჯახებს, ახლობლებს, ნათესავებს… ფიტავდა საფრანგეთის ეკონომიკას და ანგრევდა. კიდევ რამდენი უკრაინელი ჯარისკაცის სისხლი უნდა დაიღვაროს, რამდენი უკრაინელი მშვიდობიანი მოქალაქე უნდა დაიღუპოს და რამდენი ქალაქი უნდა იქცეს ნანგრევებად, რომ ვაშინგტონელმა ლიდერებმა თავიანთი „მამლაყინწობა და პუტინზე ზეწოლის მოხდენის მცდელობა“ შეწყვიტონ?
ყველა ეს კაბინეტის გენერლები, თავიანთი „დივანის ჯარებით“, უკრაინის ნატოში გაწევრიანებაზე „ზრუნავენ“, რაც აშშ-ის (და საერთოდ, დასავლეთის) ისტორიულ შეცდომას წარმოადგენს. დასავლეთის მიერ გატარებული ასეთი პოლიტიკა რუსეთს, სადაც ჯერ კიდევ ბევრი კომუნისტური ცნობიერების გადმონაშთია შენარჩუნებული, ჩინელ კომუნისტებთან მჭიდრო თანამშრომლობისაკენ და გაერთიანებისაკენ უბიძგებთ. რიჩარდ ნიქსონის რეალური საგარეო პოლიტიკის უდიდესი მიღწევა ის იყო, რომ მან 1970-იანი წლების დასაწყისში სოლი ჩაასო რუსეთს (სსრკს-ს) და ჩინეთს შორის და ცივ ომში აშშ-ის გამარჯვებისათვის ნიადაგი მოამზადა. ჯო ბაიდენის მემკვიდრეობა კი ამიერიდან ის იქნება, რომ მან, აშშ-ის 46-ე პრეზიდენტმა, 37-ე პრეზიდენტის ღვაწლს ხაზი გადაუსვა. ახლა ჩინელი ლიდერი სი ძინპინი თავის რუს კოლეგას პოლიტიკურ და დიპლომატიურ მხარდაჭერას უწევს და კრემლს დასავლური სანქციების გადალახვაში ეხმარება. მივიღეთ ის, რომ საბოლოო ჯამში ორივე აშშ-ის წინააღმდეგ გამოდიან.
დონალდ ტრამპი კიევს მშვიდობის გზას სთავაზობს. უკრაინელები უნდა დაფიქრდნენ თავიანთ ეროვნულ მომავალზე და არ უნდა გამორიცხონ მშვიდობიანი მოლაპარაკებების შესაძლებლობა რუსეთთან. მართლაცდა, სულ უფრო მეტი უკრაინელი ფიქრობს კონფლიქტის მშვიდობიან მოგვარებაზე, ცეცხლის შეწყვეტაზე, დროებით კომპრომისზე, ეკონომიკის აღდგენაზე და უკრაინული სოფლებ-ქალაქთა ნანგრევებზე ახალი და უკეთესი ცხოვრების დაწყებას. მათ პირველ რიგში უნდა იფიქრონ საკუთარ შვილებზე და შვილიშვილებზე და არა ვაშინგტონელი დემოკრატი პოლიტიკოსების მიზნების შესრულებაზე.
დონალდ ტრამპის მომავალი ადმინისტრაცია, რომელიც მიზნად სისხლისღვრის შეწყვეტას ისახავს, უკრაინელ მრავალტანჯულ ხალხს მშვიდობას და იმედს მოუტანს – და ამით ამერიკელი ხალხიც შვებით ამოისუნთქებს, რომელმაც სოლიდარულად აიღო საკუთარ თავზე საკმაოდ დიდი ხარჯები ამ გაჭიანურებული და უაზრო კონფლიქტის გამო.